GREGORY OF DURRËS
Gregory of Durrës (Gk. Grêgorios ho Dyrrakhíu), also known as Gregory of Voskopoja, was an Orthodox cleric who was appointed Archbishop of Durrës in 1768 and who died some time before May 1772. He is known to have made Bible translations in an alphabet he invented himself, and most historical and linguistic evidence would seem to point to him as the author of the unique Elbasan Gospel Manuscript (often referred to in Albanian as ‘Anonimi i Elbasanit’) presented here. We may assume that Gregory was born towards the end of the seventeenth century. Traces of him go back to the 1720s when he is said to have met the Serbian illuminist Parthen Pavlović in Berat. He is also said to have been a student of Aromanian scholar, philosopher and figure of the Greek enlightenment, Ioannes Chalkeus (1667 – ca. 1735). It is thought that Gregory of Durrës, as a budding Orthodox scholar, arrived in Voskopoja (Moschopolis) by 1730 at the latest. There he published his first work, ‘Life of St. Nikodemos’ in 1741. His biography is substantially obscured by continuing confusion between him and another Gregory of Voskopoja, also known as Gregory Constantinidhi or Gregory the Printer (Gk. Grêgorios Typografos), who ran a printing press in Voskopoja at the time. In 1744, our Gregory was chosen as an assistant to the rector of the New Academy and edited two books there. He is said subsequently to have taken up residence at the Monastery of St. John Vladimir near Elbasan (ca. 1746-1772), although there is no documentary trace of him there. What is for certain is that Gregory was appointed Archbishop (Metropolitan) of Durrës in 1768 and that he was succeeded after his death succeeded by Metropolitan Krisanthi in May 1772. The Orthodox Archdiocese of Durrës was a recent creation when Gregory took it over. It had its seat not in Durrës itself, but at St. John Vladimir, where Gregory can logically be thought to have died. Gregory of Durrës was reputed to have been one of the most learned persons in southern Albania during the lifetime. Despite this fact, we know tragically little about him. Gregory’s Elbasan Gospel Manuscript contains Albanian-language translations of New Testament texts in an original alphabet which he invented himself. The alphabet occurs only in this text, and we can date to the year 1761. This unique manuscript was acquired at some point before or during the Second World War by Lef Nosi (1877-1946), an Elbasan scholar and collector of note. Nosi, who is reputed to have possessed the second largest library in Albania, was arrested in August 1945 after the communist takeover of Albania and was shot in February 1946 after a mock trial. The manuscript then found its way into the hands of communist scholar Dhimitër Shuteriqi (1915-2003) who announced its discovery in 1949. It was initially transcribed and published by historian Injac Zamputi (1910-1998), and is currently preserved in the Albanian National Archives in Tirana.
ELBASAN GOSPEL MANUSCRIPT (1761)
TRANSCRIPTION
TRANSLATION
Page 2
(Matthew 26:01-05 = 02.04-17)
të shenjtënuashimenë të prem ten e madhe. o të bekuam të kër shtenë. thiri Krishti zoti ynë apostojtë e ju dëftoi atë ditë
Holy Good Friday. Oh, blessed Christians. Christ, our Lord, called the apostles and revealed to them that day
02.05
qi donte të të kryqzohej, e ju tha: o bijt e mi të dashun, ta dini se pas dy diç bahetë pasχa e atëhere dua të epem të më kryqzonjënë. atëhere u mbëlodhnë upeshkë
that he wanted to be crucified, and said to them: Oh, my beloved sons, as you know, the Passover is two days away and then I want to give myself up so they can crucify me. Then the chief priests and the scribes
02.10
pinjtë e letërorëtë ndë sarajet të Kaijafësë upeshkëpit e kuvën duanë shoq me shoq qi ta zanë çefun Jisunë ta vrasënë. e thoshin: mos e zamëte njëme më ditë të kr
assembled in the palace of the high priest Caiaphas and conferred with one another to arrest Jesus secretly and kill him. They said: Let us not arrest him now on the days
02.15
tesë se ishte e shëtynë se mos ba hetë t[ë] [p]ë[r]ziem ndë gjin qe duan e na mb[o]dhisnjënë se aqë prej cë [---------] perëndisë deshmë
of the feast, for it was Saturday, so that he not be surrounded by crowds who want to hinder us for so much of ........... of God wanted
TRANSCRIPTION
TRANSLATION
Page 3
ta zanë Χrishnë ditën e pashkëvet qi donjinë të hanjinë qegjnë qi të ju dëvtet[nj]ë se zoti Χrisht ë sht qegji i vërtetë qi donjënë
to seize Christ on the day of the Passover who wanted to eat the lamb to show them that Christ, the Lord, is the true lamb that the Jews
03.05
të thernjënë çifutëtë më kryqt. atëhereza Judha një 12 apostoj shë qi ishte kusar ergjandashu[-] nëgjoi se bujarëtë ishinë ndë sarajet të Pilotit Kaijafë
wanted to slaughter on the cross. Then Judas, one of the 12 apostles, who was a robber of money, heard that the elders were gathered in the palace of Pilate
03.10
së mbëledhun, vu ndër men të ve një të ju apë Χrishtnë, e vote ndë ta ju fal e ju tha: o qoftë i lav duruam perëndia o bujarë qi me driti sot e e gjofta se
Caiaphas, [and] decided to go and betray Christ to them, and he went to them, greeted them and said to them: Glory be to God, oh elders, who has enlightened me today and I have realized
03.15
jam rrenë më dhidhaskalit të Krishtit, e [p]rand[---]i i psu a i mirë qi jam i Moisiut e i profitëvet e i n[------]
that I have been deceived by the teachings of Christ, and therefore, good disciple that I am of Moses and of the prophets and ......
Page 4
(freely adapted from Luke 22:04-06)
i nomit perëndisë erdha sot përpara juve qi të shtëpoj gji thë gjinnë prej rrenësiet të kë tij njeriu. e e di se ju të perë
In the name of God I have come today before you to save the whole world from the lies of this man. And I know that you are of
04.05
disë inë e me nder ruani nomnë, e doni ta vritni e s'kini si[t]. er dha ke ju të jua përjap. po unë jam njeri i vorfën. është kabil për këtë gazulim e të mirë
God and adhere with honour to the laws, and you want to kill him and don't know how. I have come to you to hand him over to you. But I am a poor man. Is it possible for this joy and good deed
04.10
qi baj me ju e më gjint të më pa guani? e prandaj qish doni të më ni[p]ni qi të ju ap ndë dorë tuaj? nëgjonjënë këto fjalë upesh këpinjtë e bujarëtë. u gazulua
that I do for you and for the world that you pay me? And therefore what do you want to give me if I hand him over to you? The chief priests and elders listened to these words. They rejoiced
03.15
në më gazulim të math e entanu L rgjande e atëhereza [-]th kërkonjë në koho [q]i të jua ja[p]ë. e ju tha se nesër dua të vinj mbë ju kur të jetë [-------------]nj ju qi ta zinite
greatly and gave him 30 silver coins and then they suggested a time for him to be handed over. And he said to them that he would come the next day to them when .................. for you to seize him
Page 5
(Luke 22:09-13 = 05.06-17)
atë ditë darkoi zoti Krisht ndë Vithanit me apostojt më shtëpi të Marisë e Marthës me t'amë[n]ë. e desh të venjë tjetërënë ditë ndë Iero
That day, Christ, the Lord, dined in Bethany with the apostles at the house of Mary and Martha with the mother. And he wanted to go the next day to Jerusalem
05.05
solimt të kryqzohetë. i thoshinë apostojtë: dhidhaskale, ku do të bajmë gati për pashkë? e Krishti ju tha: ecëni ndë Ierosolimt e kini me gjetun një njeri ke bar
to be crucified. The apostles said to him: Teacher, where shall we prepare for the Passover? And Christ said to them: Go to Jerusalem and you will meet a man carrying
05.15
e atje bani gati. e tye votë këta të dy apostoj e [ba]në si i porositi Χrishti. prapësëri u kthyenë ndë Vithanit [-------]
and you make preparations there. These two apostles set off and did as Christ had told them. Thereafter they returned to Bethany ........
Page 6
e shkoi atë natë me të mëdha të lutuna. e e gjofti ZTi Χrisht se erth koha të dahetë prej kë co gjinvet të venjë ke i ati.
And he went that night with great prayers. And Christ the Lord recognized that the time had come for him to bid farewell to this world and to go to his father.
06.05
e donte të vinte ndë Ierosolim të marë me të dashunitë tij mort. thirri t'amën e tij e i thotë: o e am[ë] blë mama ime, të lutem të jeç me durim të math, e ta diç bukur
And he wanted to go to Jerusalem to find [his] death among his followers. He called his mother and said to her: Oh my sweet mother, I beg you to be of great patience, and to know
06.10
se është e duhetë të mbarohenë gjithë të thanët e fjalëparëvet qi kanë shkruam për mu. e duhetë të vdes për shëndet të farësë njeriut. e njëme erth koha e mortsë sime, e ti
that it is a fine thing and that all the sayings of the prophets must be fulfilled which they have written about me. And I must die for the sake of mankind. And now the time for my death has come, and you,
06.10
ke o mama ime të helmohesh tepër mbi gji[thë] gra të jetësë qi të mba rohetë fjala e shenjti plakut S[im]eon [qi] ka për të shkuam shpatë
oh mother of mine, will have to suffer more than all women of this world so that the word of the holy father Simeon be fulfilled, that a sword will
Page 7
ndë mjedis të zemërësë sate. o mama ime, të dhimtunit qi ke për të marë për mort eme është ajo shpatë qi do të shkonjë ndë ze
be thrust into the midst of your heart. Oh mother of mine, the pain that you will suffer because of my death is that sword which will be thrust
07.05
mër të shpirtit yt. me gjithë këtë të dhimtunit është i math, ashtu duhetë të kesh nde durim të math, se duhetë të mbarohetë të da shunit të prindit tim. o mama
into the heart of your soul. Although this suffering is great, still you must have great patience, for the will of my Father must be fulfilled. Oh mother
07.10
ime, sot dua të darkem me a postojt e mi të cë prapëme dar kë. e ta dish se duanë të parë t e çifutëvet të më kryqzonjë në, e u shiçë për L rgjande. ma
of mine, today I want to have the last supper with my apostles. And you must know that the elders of the Jews want to crucify me, and I have been sold for 30 silver coins.
07.15
kij këtë parigori, se kam për t'u gritun të tretënë ditë, e a tëhereza duhetë të më shofç të lavdshim mbret t[ë] pavde kun, ku rinë gjoi [--------]
But take comfort in this, that I will rise on the third day, and then you will see me as a glorious and immortal king, where they sit ............
Page 6
e shkoi atë natë me të mëdha të lutuna. e e gjofti ZTi Χrisht se erth koha të dahetë prej kë co gjinvet të venjë ke i ati.
And he went that night with great prayers. And Christ the Lord recognized that the time had come for him to bid farewell to this world and to go to his father.
06.05
e donte të vinte ndë Ierosolim të marë me të dashunitë tij mort. thirri t'amën e tij e i thotë: o e am[ë] blë mama ime, të lutem të jeç me durim të math, e ta diç bukur
And he wanted to go to Jerusalem to find [his] death among his followers. He called his mother and said to her: Oh my sweet mother, I beg you to be of great patience, and to know
06.10
se është e duhetë të mbarohenë gjithë të thanët e fjalëparëvet qi kanë shkruam për mu. e duhetë të vdes për shëndet të farësë njeriut. e njëme erth koha e mortsë sime, e ti
that it is a fine thing and that all the sayings of the prophets must be fulfilled which they have written about me. And I must die for the sake of mankind. And now the time for my death has come, and you,
06.10
ke o mama ime të helmohesh tepër mbi gji[thë] gra të jetësë qi të mba rohetë fjala e shenjti plakut S[im]eon [qi] ka për të shkuam shpatë
oh mother of mine, will have to suffer more than all women of this world so that the word of the holy father Simeon be fulfilled, that a sword will
Page 9
hym mbrenda ndë eshtëna të kre it tim. e kur të më shofç ashtu, kij durim, si kam për të pasun u. shef njëme syt e mi çelë. nësër
enter the bones of my head. And when you see me like this, have patience, as I must have. Look now at my open eyes. Tomorrow
08.05
ke për ti pam mbuluam e të më luanjënë të pabesët. kur të shof ç këto, kij durim. shef njëme faqenjë teme të ndrçime. nesër ke për ta pam mbushun
you will see them closed and [see] how the faithless will mock me. When you see this, have patience. Look now at my shining face. Tomorrow you will see it covered
09.10
me këlbazë. kur të shofç këto, kij durim. shef njëme gonjënë teme plot amblë. nesër ke për ta pam të më konjënë të pabesëtë me një sugjer mbu
in spit. When you see this, have patience. Look now at my mouth so sweet. Tomorrow you will see how the faithless stuff me with a sponge filled with
09.15
shun uthul e pshtumë. [s]i të shofç këto, kij durim. shef njëme pë lambënë teme pa plagë. nesër ke për ta pam m [---------]
vinegar and spit. When you see this, have patience. Look now at my unblemished palm. Tomorrow you will see it ...........
Page 10
shofç këto, kij durim. shef një me gjithë shtatnë tem shëndoshë. nesër ke për ta pam përgjakun e rrafun gjithë. si të shofç këto,
see this, have patience. Look now at all of my healthy body. Tomorrow you will see it completely bloody and beaten. When you see this,
10.05
kij durim. shëko njëme si më për qarkenë të psuamit e mi. ne sër kanë për të ikun të gjithë e një acish ka për të më dhanë. si të shofç këto, kij durim, o mama
have patience. Look now at how my disciples surround me. Tomorrow they will all be gone and one of them will betray me. When you see this, have patience, oh mother of mine.
10.10
ime. njëme më kuvëndon, ma ne sër ma s'munç të më gjoftsh. njëme më shef shëndoshë, ma nesër ke për të më pam vdekun. si të shofç këto gjithë, ende tepër kij du
Now you can speak with me, but tomorrow you will no longer be able to recognize me. Now you see me healthy, but tomorrow you will see me dead. When you see all this, have even more patience.
10.15
rim. errini koha, o mama ime, të të laa. këjo është të dashuni të tem e të prindit, qi të vde[s] [----------]p më ende ti ur
The time has come, oh mother of mine, for me to leave you. This is the will of my Father, that I die. ........... [give] me your
Page 11
TRANSCRIPTION
TRANSLATION
dhën e uratënë tande të vdes. tye thanë këto fjalë ZT ΧSHt s'amësë ju err e vote ndajtë, e tye qam thoshte: o biri im i pa
permission and blessing, too, for me to die. While Christ the Lord was saying these words to his mother, she became distressed and went and sat down, and said, weeping: Oh, my innocent son,
11.05
fajçimi, qish fjalë është këjo qi më flet të të ap urdhë të ve tesh të kryqzohesh? cia amë i ka dhanë urdhën të birt të vri tet? qi të t'ap ende u tyj?
When they hear these words, the other mothers will curse me. Yes, my sweet son, this is the will of your heavenly Father, and of you, that I now
11.10
si ta nëgjonjënë këto fjalë amatë tjera mu më truajnë. po i ambli biri im, këjo ësh të të dashunit e të qielsë prindit tyt, e yti, t'ap nde
in spit. When you see this, have patience. Look now at my mouth so sweet. Tomorrow you will see how the faithless stuff me with a sponge filled with
11.15
nu urdhëninë tem, biri im, të kryqzohesh. t'ap uratënë te me e të prindit tyt. qoftë gjithë me tyj. at[---------]
give you my permission, my son, to be crucified. That I give you my blessing and that of your Father. May all be with you. .........
Page 12
shtiu duartë ndë qafë e e pu thi ndë qafë e i tha: o krye i shenjtënuashim mbushun me urtësit të perëndisë qielsë,
stretched her arms around his neck and kissed him on the neck and said to him: Oh, holy head filled with the wisdom of God in heaven,
12.05
si do të durojsh kunorë prej dr[i] ze? o e bekuameja faqe qi sho fënë engjit e gazulohenë, si do të març cipër kaqë shë plakë e të pëgame këlbazë?
how will you endure a crown of thorns? Oh, blessed face which the rejoicing angels look upon, how will you put up with so many blows and filthy spit?
12.10
o sy të bekuam qi shifni perëdi, si doni të shifni kaqë qen të tërbuam përpara e kaqë shta së t'egra përqark? o duar fuqimëdha qi mbani gjithë
Oh, blessed eyes which look upon God, why do you wish to see all those rabid dogs in front of you and all those wild animals around you? Oh, mighty hands which hold the whole
12.15
gjindnë, si doni të duroni e të ngozhdoχi mbë kryqt? o pëlamba e gazuluashime qi ke gjithë gja [--------]ë dorë, si do të shkonjë [-----------] o biri im i be
world [in them], how will you endure being nailed to the cross? Oh, joyous dove who have all things ....... hand, how will you go .............. Oh, my blessed son,
Page 13
kuami. njëme më dahetë shpirti e zemëra prej meje. o helm i math. o lot të panumura qi ishinë atëhere m'atë shtëpi, më
my soul and heart are now leaving me. Oh, great poison. Oh, countless tears which were then [wept] in that house, on
13.05
nj'anë perëdesh me Marinë e Mar thënë, më tjetër anë apostoit. po Iudha zemërhekuri nuku iu dhimti χiç të helmuamesë a mën e Jisusit. qante Maγdhali
one side the Goddess with Mary and Martha, on the other side the apostles. But iron-hearted Juda had no pity at all on the poisoned mother of Jesus. Magdalene wept
11.10
nia tepër mbë të gjitha e thosh te: o dhaskali im i urti, ku ikën, ku ve? ku ti nëgjojmë fjalët e tua të qiellsë, të psuamitë tand, të parigorismitë tan
more that anyone else and said: Oh, my wise teacher, where are you going, where are you off to? Where shall we hear your divine words, your teachings, your words of comfort?
11.15
d? atëhere u nis ΧS të ecinjë të venjë ndë Ierosolimt e perë desha e lakrishnë e kuvëndon te me apostojtë e ju thoshte: bijt e mi e të p[-----------]
Christ then set off walking and went to Jerusalem and the tearful Goddess spoke to the apostles and said to them: My sons and .............
Page 14
(Luke 22:15 = 14.14-16; John 13:04 = 14.16-17)
tim. lutni dhidhaskalë tuaj. o e dhimpsun am e Isusit, ndë të kuja duar ep birnë tand? Iudha e shiti e ti i thua atij ta
of mine, beg your teacher. Oh, suffering mother of Jesus, into whose hands will you deliver your son? Judas betrayed him and you tell him to take care
14.05
ruanjë. dashnë ep ndë dorë uku[t] ta ruanjë. ku është bam këjo kështu qi miku t'apë ndë dorë të dushma nëvet mikn e tij? Erruodi e le O hanë zë më këtë punë të frikshime.
of him. You are delivering the sheep into the hands of the wolf to be taken care of. Where has it ever been done that a friend delivers his friend into the hands of enemies? Herod made John famous with that horrible deed.
14.10
pasandaj hun[i] ZTi ΧSHt ndë kishë të faletë. e mbramanet ndenj më tryesë me apostojt e hagërrë darkë, e ju tha: o bijt e mi, mjen njëme ha bukë me ju të
Then, Christ the Lord entered into a temple to pray. And in the evening he sat at the table with the apostles and had dinner, and said to them: Oh my sons, now at last I eat with you
14.15
cë prapëmenë darkë sade s'jam [m]unduam. pasandaj ncuar [----------] lidh[-]një futë për mje
the last supper [before] I suffer. Thereafter he took off .......... he wrapped a towel around
Page 15
(John 13:05-06)
dis e vu ujë ndë lent e zu fil të ju lanjë kambët e apostojvet e i pshinte me futët qi kishte gjeshun. e këtë e [b]ani qi ta dëf
[his waist] and he poured water into a basin and began to wash the feet of the apostles, and dried them with the towel that he had wrapped around himself. This he did
15.05
tenjë vet'henë më t'ugjun. e zu fil mbë Iudhënë. si i lau kambë t e Iudhësë vote ke Petri t'i lanjë kambët e tij. ai shëkon këtë mrekuli të frikshime të
to show himself as humble. And he began with Judas. When he [had] washed the feet of Judas, he went to Peter to wash his feet. He looks upon this great and terrible miracle,
15.10
madhe qi të vinjë mbreti qi el[s]ë t'i lanjë kambët i bal tësë të gatuamit tij. thiri e tha: ZT, o mjeri u, qish e keqe më gjet; ti të më lajsh kambë
that the king of heaven should come and wash his feet of the mud of his own creation. He cried out and said: Lord, oh poor me, in what a lamentable state you find me, that you should wash my
15.15
t e mia. mos dalë zjar prej duarshi cë t[u] të më djegë. ti [je] qi më ke krijuam [---------] ti je dhaskal [----------]
feet! May no fire come out of your hands and burn me. You are the one who created me ............... You are the teacher ........
Page 16
(Matthew 27:62-65 = 16.03-)
Mariami me të tre muaj e u kthe më shtëpi të saj **************************** Mattheu nesëret qi ishte pas cë
Mary in three months and returned to her home **************************** Matthew The next day, which was after
16.05
premtejet u mbëlodhë upesh këpinjtë e Farisei ke Pilla ti e i thotë: ZT, përendi, ky rr[e] [m]ës kur [--r] qe gjal pas të t[re] tët dit më gjini. e urdhëno t[ë]
Friday, the chief priests and Pharisees gathered together at Pilate's and says to him: Sir, Lord, that deceiver [said] while he was alive: after the third days you will find me. Give the order
16.10
mbullnjëmë vorrë mjen më t[re] tët dit. më gjeni. e urdhëno t'i gjofnjëmë vorë mjen më të tretët dit, mos vinjën psuamt te tij natën e vjedhë
for the tomb to be sealed until the third day. You will find me. And give the order for the tomb to be watched until the third day, so that his disciples do not come at night and steal
16.15
atë e thonë gjinja se u gre pr[e] j vorrit, e jet cë prapëm turp tepër pëpara. ju tha ature Pilati: merri kustodhit ec
it and tell the people that he has risen from the tomb, and this last deception will be [worse] than the first. Pilate said to them: Take the guards, go,
Page 17
(Matthew 27:66 = 17.01-02; John 20:19-23 = 17.03-)
e mbulli e shëkoni e gjifni vo rre me kustodhit. Joan u grys nata nd'ato dit të një
seal [it], and look out and keep watch over the tomb with the guards. John Night fell on that day, the first [day of
17.05
shëtunë e dera mbuln ke ishin [t]ë psuamit mbulun për frikët të Iudheivet, erth Jisusi e ndenj dë mjedis e ju tha atune: pushun mbë ju. e këtë tha, ju dëvte
the] week, and the door was locked where the disciples were, locked for fear of the Jews. Jesus came and stood among them and said to them: Peace be with you. And saying this, he
17.15
e këtë tha, e i la e ju tha atune: merri frumënë shenjt. kuja të jua lini fajet, ja kam val uu. kuja të [j]ua mbani, ja kam mbaj
And saying this, he [breathed upon] them and said to them: Receive the Holy Spirit. Of whomsoever you forgive the sins, I have forgiven them. Of whomsoever you retain them, I have retained
17.10
i atune duartë e brinjën e tij. u ngazuluanë të psuamit se panë ZTnë. ju tha atune Ji susi pësëri: pushim mbë ju. si më çoi mu prindi, nde u ju çoj ju.
showed them his hands and his side. The disciples were overjoyed that they saw the Lord. Jesus said to them again: Peace be with you. As the father has sent me, I am sending you.
Page 18
(John 20:24-27)
tun u. Thomai pre një tumbëdhje tësh qi i thonë binjak nuku qe me të kur erth Jisusi. thoshinë tjerët të psuamë: pamë ZTnë.
them. Thomas of the Twelve, whom they call Twin, was not with them when Jesus came. The other disciples said: We saw the Lord.
18.05
e tha aji: mjen ke të mos shof duart e tij brimën e gozhdëz e të ve gishtnë tem mbë brimët të gozhdëz e të ve dorënë teme më brimët të tij s'mbesonj. e
And he said: Unless I see [in] his hands the nail mark and put my finger on the nail marks and put my hand in the marks, I will not believe. And
18.10
pas tetë diç ishi[në] psu[amët] bashkë nde Thomai me ta. vjen[e] Jisusi e dera ishte mbullun e ndej ndë mjedist e tha: pu shun mbë ju. pra i thotë Thomait:
eight days later the disciples were together and Thomas [was] with them. Jesus arrived and the door was locked, and he stood among them and said: Peace be with you. Then he says to Thomas:
18.15
bjerë gishnë tand këtu e shë ko duart e mia, e ve dorënë tande ebre e vene më brinjët
Put your finger here and look at my hands, and reach out your hand and put it into my side,
Page 19
(John 20:27-31)
teme, e mos u ban i pabesë po me besë. u përgjeq Tho mai e tha: o ZT im e perëndi a im. tha atij Jisusi: si më
and be not unbelieving but believing. Thomas answered and said: Oh, my Lord and my God. Jesus said to him: Because you have
19.05
pe, mbëbesite, lum kush s'më shef e mbëbeson. shumë këto ende tjera të gjoftu na bani Jisusi përpara psuamitvet tij qi s'janë
seen me, you have believed. Blessed is he who does not see me and believes. Jesus did many such and other miracles in the presence of his disciples which are not written
19.10
shkruam ndë këtë letër. po këto shkruajmë të mbesoni se Jisusi është Χrishti i bi ri perëndisë, e ata qi mbe sonjnë jetën e gjatë kanë mbë
in this scripture. But these are written that you may believe that Jesus is Christ, the Son of God, and those who believe [may] have a long life in
19.15
emënit të tij. ************** *****************************
his name. ******************* *****************************
Page 20
(John 05:24-28)
Joan tha ZT atune qi vinjinë pas ci Judhinvet: amin amin si them u se ai qi nëgjon fjalë
John The Lord said to those Jews who came afterwards: Verily, verily, I say that whoever hears my
20.05
në teme e mbesit ti çuamit tim ka jetë[n] e pasosun e më gjuq nuku vjene, po vete pas cë vdekun mbë jetën. a min amin si them u se vjene
word and believes him who sent me has eternal life and does not come into judgment, but has crossed after death into life. Verily, verily, I say that the time is coming
20.10
koha qi është njëme se të vde kunit kur të nëgjojnë zanë të bir të perëndisë, po qi ta nëgjojnë, gjallen. se si ka pr[i] ndi jetë mbë ta ashtu i dha
and has now come when the dead will hear the voice of the Son of God, and if they hear it, they will live. For as the Father has life in himself, so has he granted
20.15
ashtu i dha ende tbirt e ka mbë vete. e urdhën i dha nde at[ij] e gjuq ban se i biri njeriu[t] ë. mos mëreχi më këtë se vjen[e] koha se të vdekunit po q[-]
so has he also granted the Son to have [life] in himself. And he has given him authority and he judges because he is the Son of Man. Do not be amazed at this, for a time is coming when the dead
20.20
gjithë ndë vorret
all those in their graves
Page 21
TRANSCRIPTION
TRANSLATION
të nëgjonjnë o grihenë të mirëtë të bam më të gritunit të jetësë, e fajbamit më të gritmit
will hear will rise, those who have done good will rise to live, those who have done evil will rise
21.05
të gjuqit. s'mun u të baj në punën e tij asnjë. si nëgjoj, gjukoj. e gjuqja ime e dre jtë është, se u nuku kërkoj të tashmitë tem po të dashmit e
to be condemned. I can do nothing in his work. I judge only as I hear, and my judgment is just, for I seek not my will but the will
21.10
çuamit prindit im. Ioani nd'atë koho pa Jisusi se të gjithë dhanë janë prej prindit ndë dorë se prej
of the Father who sent me. John At that time Jesus saw that all things were given by the Father into his hands, that
21.15
perëndiet dual e ke pe rëndia vete. u gre prej darket e ngjeshi rrobe në e vu ujë ndë len b[-]
he came from God and was returning to God. He got up from the meal and put on his robe and poured water into a basin
Page 22
(John 13:05-10)
e u nis të lanjë kambët e të psuamëvet e pshtual rrobenë qi kishte ngjeshun. e vjene ke Simon Petri
and began to wash his disciples' feet and dried [them with the] robe he had put on. And he comes to Simon Peter,
22.05
e i thote ai atij: ZOT ti mu të më lajsh kambëtë. përgjegjetë Jisusi e i thotë: unë baj ti nuku shef njëme nuku ngje[f] më këto. i tho
nd the latter says to him: Lord, are you going to wash my feet? Jesus answers and says to him: [what] I am doing, you do not see now, you do not know. Peter says
22.10
të Petri: mos mi lavsh kambëtë ti mu kurrë. për gjegjet Jisusi: në mos i lafsh mos maç pjesë me mu. i thotë Simon Petri: ZOT jo po
o him: Never wash my feet. Jesus answers: Unless I wash them, you have no part with me. Simon Peter says to him: Lord, not just
22.15
kambët, po nde duart e nde kryet. i thotë Jisusi: të la[f] nuk u duhetë po kambëtë,
my feet, but my hands and my head as well. Jesus says to him: A person who has had a bath needs only to wash his feet,
Page 23
(John 13:10 = 23.01-04; John 11:01-04 = 23.05-)
se ini pastrë gjithë ju pas trë ini, jo gjithë. shëkoni të tanënë, e këtë tha: jo gji thë pastrë ini.
or you are completely clean, you are clean, [but] not all of you. He looked at the one who was going to give him up and said: not all of you are clean.
23.05
Ioan nd'atë koho qe sëmunë Llaza ri prej Vithaniet prej njij Mariet e Marthet të motra t e tij. qi Maria fërkoi ka
John At that time there was a sick man, Lazarus, from Bethany, from the [village] of Mary and his sister Martha. It was Mary who rubbed the feet
23.10
mbët e ZTit me krezmë e i fër koi kambët e tij me urdhën të tij. i vëllai, Lazari, u së mu. vonëte të motrat e tij ke ai e i thonë: ZT, miku yt
of the Lord with ointment and who wiped his feet at his command. Her brother, Lazarus, became sick. His sisters went to him and say to him: Lord, your friend
23.15
u sëmu. e nëgjoi Isusi e tha: ai të sëmunë s'ë për mort, po për lav të perëndisë qi
is sick. Jesus heard this and said: The sickness will not end in death, but for God's glory so that
Page 25
(John 11:11-17)
të lavdurohetë i biri pe rëndisë [i] mbë të. i donte Jisu si Marthën e motrën e tij e Llazarininë. po qi nëgjo
in him. He said this and then they say to him, to him: Lazarus, your friend, has fallen asleep, but let us go and wake him up. The disciples say
25.05
atij: ZT, nd[ë] fjet, i shtëpuam quhet. tha Jisusi për të fje tunit të tij, ata mëlavdnë se prej cë fjetunit të gjumit tha. atëhereza ju tha atune:
to him: Lord, if he sleeps, he can be considered saved. Jesus spoke of him falling asleep [for good], they thought that he had spoken of him [simply] sleeping. Then he said to them:
25.10
pritni. Lazari vdiq, e nga zullohem për ju qi të mbeso ni se s'qesh atjje. po ve mbë të. i thotë Thomai i psuami: ve mi nde na të vdesëmë me të
Wait. Lazarus is dead, and I am glad for your sake that you believe that I was not there. But let us go to him. Thomas the disciple says to him: Let us also go that we may die with him.
25.15
erth Jisusi e gjet katër dit qi ishte ndë vorrt. ishte Vitha nia afër prej Jieruaslimit
Jesus arrived and found that he had been in his tomb for four days. Bethany was close to Jerusalem
Page 27
(John 11:25-31)
të gritmit e jetësë. kush mbesit mbë mu kurrë z'vdes po rron, e kush rron e mbesit mbë mu, të vdekun s'ka ku
the resurrection of life. Whoever believes in me will never die, but live, and whoever lives and believes in me, will never die.
27.05
rë. mbesoni këtë? thotë ai: ashtu ZT u mbesova se ti je ΧC i biri perëndisë, qi ndë gjin erdhe. e këta tha e u nis e thiri Marinë motrë
Do you believe this? He says: Yes, Lord, I have come to believe that you are Christ, the Son of God, who has come into the world. This she said and went back and called Mary, his
27.10
n e tij. këtë i tha: psoisi ço i e na thëret. si e nëgjoi, u gre shpejt e vote ke ai. ke vote Jisusi atje mbë ve nd, nde Iudhi i ishinë bash
sister. This she said to her: the teacher is here and calls us. When she heard this, she got up quickly and went to him. Jesus went there to the place, and the Jews were together
27.15
kë mbë të vend. shofënë Ma rinë se rendë u nis e vje ne. vote atynë e ju thotë:
in that place. They saw how Mary quickly set off and comes. [She] went to them and says to them:
Page 28
(Matthew 28:09-14)
e Jisusi u poq me ta e ju tha: gazulloχi. ato vonë e i ranë ndë kambë e ju falnë atij. ju thotë atyne Jisusi:
and Jesus met them and said to them: Greetings. They came and fell to his feet and worshipped him. Jesus says to them:
28.05
mos frikoi, ecëni i porosit ni vëllazënet mi të vinjënë ndë Galilet të piqenë me mu. tye v[o]të ato, ca kustodh[i] tye votë ndë sheher qutet iu dëf
Do not be afraid. Go and tell my brothers to come to Galilee to meet me. While [the women] were on their way, some of the guards, going into the city, reported
28.10
tei upeshkëpinjve gjithë ato qi u banë. e u mbëloth me priftënet e kuvëndu anë. rgjande shumë iu dh[anë] trimavet të thonë se të psua
to the chief priests everything that had happened. And they met with the elders and discussed. They gave much money to the soldiers to say that his
28.15
m[it e tij] natënë erdhnë e vodh në tue fjetun na. në qoftë
disciples came during the night and stole him away while we were sleeping. If
Page 29
(Matthew 28:14-20)
qi të nëgjohet këjo prej i ğemonit, na kemi turp po ta bajmë kështu. e muarrë rgj andet e banë si e psuamë.
this is heard by the governor, we will be ashamed of acting thus. They took the money and did as they were instructed.
29.05
e u shpall këjo fjalë përpa ra Jiudhejivet mjen këtë ditë. të nëmbëdhjetë psu amët vonë ndë Galilet, ndë malt qi i çoi Jisusi.
And this report has been spread among the Jews to this very day. The eleven disciples went to Galilee, to the mountain where Jesus sent them.
29.10
e e panë ata e ju falë. ju ap ju gjithë urdhën më qiellt e mbë dhet të vini të psoni gjithë gjuhut, të pakëzoni pr'emënit t'atët
And they saw him and worshipped him. I give you all authority in heaven and on earth to go and teach all the nations, to baptize in the name of the Father
29.15
e të biri e shpirtit shenjti, të psoni ndë ta gjithë sa ju urdhënova ju. se u me ju jam më të gjitha dit mjen të fun të jetës. amin.
and of the Son and of the Holy Ghost, to teach them everything I have commanded you. For I am with you all the days until the end of life. Amen.
Page 30
(Matthew 10:32-33, 10:37-38, 19:27-28)
Mattheu tha ZT gjithë ata qi më shpallnjën përpara gjinvet, e shpall nde u përpara prindi tim
Matthew The Lord said: Whoever acknowledges me before men, I will also acknowledge before my Father
30.05
qi ë më qiel. e ata qi më sha njënë mu përpara gjinvet e shanj nde u përpara prindit tem qi ë më qiel. kush do at e amë për mu nuku është i dretë.
who is in heaven. And whoever insults me before men I will also insult before my Father who is in heaven. Anyone who loves his father and mother more than me is not worthy [of me].
30.10
kush do bir e bij për mu nuku është i drejtë. kush nuku mer kryqnë të vinjë pas meje s'ë për mu i dretë. atëhereza u përgjeq Petri i tha: [-]nje u
Anyone who loves his son and daughter more than me is not worthy [of me]. Anyone who does not take up the cross and follow me is not worthy of me. Then answering, Peter said to him: Behold, I
30.15
qi i lashë gjithë e u gji[ç]ë me tyj. qish na gjet ne? JS ju tha atune: amin si them [u]
who have left everything and have followed you. What will there be for us? Jesus said to them: Verily, I say
Page 31
TRANSCRIPTION
TRANSLATION
se ju erthtë e shkuatë e pësëri baχi. kur të rrinjë i biri nje riut më shkam të lavdë tij, rrini nde ju më dymbëdhjetë
that you came and departed and again were revived. When the Son of Man sits on his glorious throne, you will also sit on twelve
31.05
shqembe, gjukonj më të dymë dhjetë gjuhuvet të Jisra ilit. e gjithë kush ka la në shtëpinë vëllan e motrë at e amë ndo grua fëmijë
thrones, judging the twelve tribes of Israel. And everyone who has left his house, brother and sister, father and mother, or wife, children,
31.10
farë e fis pr'emënit tem një qin pjesë tepër mer e jetën e shëkuame gëzon. shumë bahen e të parëtë cë prapëm e të cë prapë
relatives for my sake will receive a hundred times as much and will enjoy [eternal] life. Many who are first will be last and who are last
31.15
mitë të parë.
[will be] first.
Page 32
(Matthew 16:13-18)
i Shë Petritit. Mattheu. nd'atë koho erth Jisusi mbë anë të Qesarisë të Filipit pyet të psuamit te tij thotë: kë më tho
of Saint Peter. Matthew. At that time [when] Jesus came to the region of Caesarea Philippi, he asks his disciples, saying: Who do the people
32.05
në mu njerëzit? thonë për Jioan Pakëzimnë. tjerë të thonë Ili në, tjerë të thonë Jeremiu ndo një fjalëparëshit. ju thotë aty ne: ju kë më thonë? përgjegjetë
say I am? Some say John the Baptist. Others call you Elijah. Others call you Jeremiah or one of the prophets. He says to them: Who do you say I am? Simon Peter
32.10
Simon Petri thotë: ti je ΧS i biri perëndisë gjalit. për gjegjetë Jisusi i thotë: lumthi ti Simon Variona se shtat e gjak s'ë mbë tyj, po prindi im
answers, saying: You are Christ, the Son of the living God. Jesus replies, saying: Blessed are you, Simon Bar-Jona, for flesh and blood is not [have not revealed it] to you, but my
32.15
i qiellsë. po unë të them se ti je Petre e mbi këtë gur të më ndërtojsh mu kishënë e duer
Father in heaven. And I tell you that you are Peter, and on this rock you will build my church and the gates
Page 33
(Matthew 16:18-19 = 33.01-05; Luke 02:01-04 = 33.06-)
t e adhit të moss i lëshojsh ti. e t'ap çelësitë të mbretënisë qiellsë. qish të lith mbë dhet ësh të lidhun më qiell. qish të zgith
of Hades you must not allow to overcome it. And I give you the keys of the kingdom of heaven. Whatever you bind on earth is bound in heaven; whatever you loose
33.05
ç mbë dhet ë zgidhun më qiell Luka nd'ato dit dual urdhën prej Qesarit Avgustit të shkru hetë gjëthë dheu. ai të shkruam
on earth is loosed in heaven. Luke In those days a decree was issued by Caesar Augustus that all the country should be registered. This registration
33.10
përpara u ba mbë urdhën të Si risë Qiriniu. e vonë gjithë e shkruanë mjen m'atë dhe. hupi ende Iosifi prej Ga lilejet ndë qutet Naza
first took place under the rule of the Syrian, Cyrenius. And everyone went and was registered in his [own] land. Joseph also went up from Galilee to the town of Nazareth,
33.15
ret ndë Iudhet ndë qute t të Dhavidhit qi e quajnë Vithleem se ajo është shtëpi e
to Judea, to the town of David which they call Bethlehem, because he belongs to the house
Page 34
(Luke 02:04-10)
prindit Dhavidhit. u shkrua me Mnë qi kishte për të marrë gruan e tij se e kishte palë shuam. u ba mjen ke vo atje
and line of David. He registered with Mary whom he was to marry for she was expecting a child. It came to pass, while they were going there,
34.05
u mbushnë ditë të pjellë atë. e puall të birn e saj të pa rënë të pjellë, e e shpërga nisi atë e e mbuloi atë ndë kashtë se nuku ishte
that the days for her to give birth were fulfilled. And she gave birth to her firstborn son, and she wrapped him in cloths and covered him in straw, for there was no
34.05
vendë prej pylit. se kulo tësitë ëshinë nd'atë katu ndë kërkonjënë e ruanjënë për frikë të natësë të kulosnjë në. engjëlli i ZTit ndriti më
room because of the multitudes. For there were shepherds in that town, abiding and keeping watch over their flocks for fear of night. The angel of the Lord shone around
34.15
ta e u frikshuamë me frikë të madhe. e na u gazuluamë me gazulim të math qi është mbë
them and they were terrified. And we rejoiced with great joy that is for
Page 35
(Luke 02:10-15)
gjithë laust, se leu mbë ne sot shtëpoχisi qi është Χrishti ZTi mbë qutet të Dhavidhit. e këjo mbë ne të qoftun është,
all the people, for unto us was born today the saviour, who is Christ the Lord, in the town of David. And this will be a sign to us,
35.05
gjindetë foshnjë ndë shpërganë flinte ndë kashtë. të përzi el u ba me egjit e shumë udhë tarë më qiel lushnjënë pe rëndinë e thoshinë: lavdi
you will find the baby in cloths, sleeping in straw. Together with the angel there appeared a multitude of the heavenly host, praising God and saying: Glory
35.10
i naltit perëndi. e më dhet pushim njerëzevet ju dëftoi. e u ba si votnë ata më qiell engjitë e njerëzit e kullotësit thoshinë shoq me
to God in the highest, and on earth peace to the men he revealed [himself to]. And it happened that when the angels departed from them into heaven, the people and the shepherds said to one
35.15
shoq: vemi mjen ndë Vithleem e shofëmë këto fjalë të bame qi zoti na dëftei ne. e vo
another: Let's go to Bethlehem and see this thing which has happened, which the Lord has told us about. And
Page 36
(Luke 02:16-20)
në e ju falë e gjetnë Ma riamnë me Jiosif në e fosh nja flinte ndë kashtë. e panë e dëftuenë për këto fjalë
they went and presented their greetings and found Mary with Joseph and the baby sleeping in straw. They saw him and spread the word concerning what had been
36.05
të fola për djalë. e gjithë sa e nëgjuanë u mëryenë pr'a to fjalë kulotësit mbë të. e Mariami gjithë i pa këto punë e i vu ndë zemërë të
told them about the boy. And all who heard it were amazed at what the shepherds said to them. And Mary saw all these things and pondered them in her heart.
36.10
saj. e u kthuenë kullotësit tye lavdyryem e tue lu tun perëndinë e gjithë sa e nëgjuenë e panë si ju tha atyne.
And the shepherds returned, glorifying and praising God and all the things they had heard and seen, which were just as they had been told.
Page 37
(Matthew 10:01, 10:05-08)
Mattheu Ungjill Shën Argjiret nd'atë koχo çoi Jisusi të dy mbëdhjetët të psuamt e tij. ju
Matthew Gospel. The Destitute Saints. At that time, Jesus called his twelve disciples. He gave
37.05
dha atyne urdhën mbë frumët të paqëruame qi ti ncerënë këta e ti ngjallnjënë prej gji thë të patëdashunat e prej gji thë të sëmunë. këta i çoi Jisusi
them authority over evil spirits to cast them out, and to heal them of every disease and of every illness. These [disciples] Jesus sent out
37.10
i porositi atyne ju tha: mbë u dhë të huaj mos vini e ndë qu tet Samarin mos huni, e të vi ni ju ndë dhen të humbun mbë shtëpi të Jisrailit. tue votë
and commanded them, saying: Do not go on a foreign road and do not enter a Samaritan town. Go to the lost sheep in the house of Israel. As you go,
37.15
ju, tëvteni e thoni se u a frua mbretëni e qiellsë. të sëmunë gjallnite, të fëlli
preach and say that the kingdom of heaven is near. Heal the sick, cleanse
Page 38
(Matthew 10:08 = 38.01-03; John 01:35-40 = 38.05-)
qun i qëronite djemënitë e ncirnite. dhunëti muartë [dh]unëti epnite. Shënëdreut Ioan
the unclean, drive out the demons. Freely you have received, freely give. Saint Andrew. John
38.05
nd'atë koχo mbet Ioani ede të psuamt e tij du, e shofënë Jisunë ke ecënte thotë: shëko ni, qenji e perëndisë. e nëgju anë të dy të psuamit ke thoshte,
At that time, John was there with two of his disciples. And seeing Jesus pass by, he says: Look, the lamb of God. The two disciples heard what he said,
38.10
u ngjitnë me Jisunë. u kthu e Jisusi e shëkon ata qi u ngjit me ta i thotë atyne: kë kërkoni. i thonë ata: ravi, qi do të thotë dëfte
they followed Jesus. Jesus turned around and saw them following him and says to them: What do you want? They say to him: Rabbi, which means Teacher,
38.15
is, ku jet? thotë atune: e ni shifni. e vonë e panë
where are you staying? He says to them: Come [and] see. And they went and saw
Page 39
(John 01:40-44)
ke i[sh]te, e pasandaj mbe tnë ata ditë. si më dhjetë sahat. qe Andhreu i vë llai Simon Petrit një cë
Matthew Gospel. The Destitute Saints. At that time, Jesus called his twelve disciples. He gave
39.05
dy qi nëgjuanë prej Jioa nit e u ngjitnë me të. gjet a[t]ë të parënë vëllan e tij Simonë e i thotë atij: gjet më Mesinë qi e quanë ΧC.
them authority over evil spirits to cast them out, and to heal them of every disease and of every illness. These [disciples] Jesus sent out
39.10
e vote ke Jisusi. e pa atë Jisusi e tha: ti je Simoni i biri Jionait. tyj të qu ajshinë Qifa, qi do të the të Petre. nesëret vote Ji
And he went to Jesus. And Jesus looked at him and said: You are Simon, the son of John. You will be called Cephas, which means Peter. The next day, Jesus set off
39.15
susi e huni ndë Galilet **************************** të dielën e parë të kresh[mev]et thohet
and went into Galilee. **************************** The first Sunday of the fasting period is called
Page 40
(John 21:09-14)
am ende peshk shtruam ende bukë. ju thotë atyne Jisusi: bini aci peshku qi është një me. u nis Simon Petri e ncy
and fish lying on it, and bread. Jesus says to them: Bring some of the fish you have just caught. Simon Peter set off and
40.05
ar rrjetënë mbë dhet plot pishq të mëdhenj, një qin e pesëdhjet e tri. e tjerë të shumë qi nuku i ncinte rjeta. ju thotë a tyne Jisusi: ecëni i mbëlidh
dragged the net ashore full of large fish, one hundred and fifty and three, and many others, though the net was not torn. Jesus said to them: Come and gather together.
40.10
në. një të psuashimishit vote e pa kush ë, e e pa se ZT është. vote Jisusi e muar bukë e ju dha atyne ende peshk ashtu. këjo ëshë e treta qi u dëf
One of the disciples went and saw who it was, and saw that it was the Lord. Jesus went and took some bread and gave it to them, and did the same with the fish. This is the third time that Jesus
40.15
tue Jisusi të psuamevet tij si u gre cë vdekuni[t].
appeared to his disciples after he was raised from the dead.
Page 41
TRANSCRIPTION
TRANSLATION
të shëtune të mishit Marku nd'atë koho trimatë muarrë Jisunë e e shpunë ta kryq
The Saturday of meat. Mark At that time, the soldiers seized Jesus and took him to crucify
41.05
zonjënë e e shpunë atë mbë ven të Golgothasë qi do të thetë vendi kranio. qe gja shtë sahat e e kryqzuanë atë. tye u bam sahati i gjash
him and led him to a place called Golgotha which means the Place of the Skull. It was the sixth hour and they crucified him. At the sixth hour
41.10
të, errët u ba mbë gjithë dhet mjen më sahat të nëndë. e mbë sahat të nandë thirri Jisusi me za të math e tha: eloi eloi lima savaχthani? qi është me
darkness came over the whole land until the ninth hour. And at the ninth hour, Jesus cried out in a loud voice and said: Eloi, Eloi, lama sabachthani? which
41.15
thanë: perëndia im perëndia im përse më harrove? e ca qi rri njënë gjat nëgjaanë e thanë se Ilinë thërret. vote një
means: My God, my God, why have you forsaken me? And some of those standing near heard this and said that he was calling Elijah. One man went
Page 42
(Mark 15:36-41)
e mbushi sungjerrë me uthul e e vu më kalamt e ja dha të pi një atë e thoshte: lin[i]e të sho fë[m]ë vjene Ilia ta zbre
and filled a sponge with vinegar and put it on a stick and gave it to him to drink, and he said: Leave him alone and let us see if Elijah comes to take
42.05
së atë. e Jisusi lëshoi za të math e u përfrum. e poshtë të shkelunat e të kishës u da më du pre nalti mjen poshtë. e pa qinpari qi rrinte
him down. And Jesus let out a loud cry and breathed his last. And below, the curtain of the temple was torn in two from top to bottom. A centurion, who was standing by,
42.10
dajtë se ky thiri e u përfrym, tha: vërtet ky [nj]jerë i biri i perëndisë është. ishinë nde gra cë largu shëkonjënë e i shte Maria Makdhalina e
saw him cry out and breathe his last, [and] said: Surely this man is the Son of God. There were also some women watching from a distance. And [among them] was Mary Magdalene and
42.15
Maria, e Jakovit vogël e Iosia e am e Salomit qi nde kur qe ndë Galilet e u ngjitnë me të e i shërbyenë atij. ende tje va [-------]upnë me ta ndë Ieru[s]ali
Mary, the mother of James the younger and Joses and Salome who, when he was in Galilee, followed him and served him. And others came up with him to Jerusalem
Page 43
(John 05:01-05)
Jioan. hupi Jisusi nd'atë koho ndë Ierosolimtë. qi ë ndë Ierualimt mbë hurdhë të deshvet, qi e quajnë e
John. Jesus went up at that time to Jerusalem. Which was in Jerusalem at a sheep pool, which in Hebrew
43.05
vreisht Vithesdha, pesë të çeluna kishte. mb'atë der gjeshinë shumë të sëmunë: të verbë, të çalë, të thatë, qi mernjënë aci uji. angje
is called Bethesda. It had five porches. In these languished many sick people: the blind, the lame, the paralysed, who partook of the water. The angel
43.10
lli i perëndisë për vjetë zbrite mbë hurdhët e përzien te ujëtë, e e para qi bahej pa cë përziemit të ujit të shëdoshë baχishinë prej
of the Lord from time to time would come down to the pool and stir up the waters, and the first one who bathed after the stirring up of the water would be cured of
43.15
gjithë të pafuqishit, si kurth s'kishinë qenë. qe një njeri
all his diseases, as if they had never existed. There was a man
Page 44
Page 44
nd'atë koho të mbëledhunë banë gjithë upekëpinjtë e pleqtë të gjin së qi ta vrasënë, e e lithnë atë e e shpunë e ja dhanë Pondiut Pi
At that time, all the chief priests and the elders of the people gathered to put him to death, and they bound him and led him away and handed him over to
44.05
latit, iğemonit. atëhere pa Jiudha qi e dha atë se e gjuku anë atë i kthei tridhjetë rgjan detë të upeshkëpinjvet e të pleq vet. u fijyeshë. e i thanë: qish të
Pontius Pilate, the governor. Then Judas, who had betrayed him, saw that they condemned him, and returned the thirty silver coins to the chief priests and elders. I have sinned. And they said: How does it happen
44.10
gjet qi u frike, e shtive rgjandetë ndë kishë iku e vote e u vuar. e upesh këpinjtë muarrë rgjandetë e thanë: s'ë e drejtë t'i vemë [n]dë korvanat se është pahaj e gjakut. e u mbëlodh[ë]
that you are afraid? And he threw the coins into the temple. He left and he went away and hanged himself. The chief priests took the coins and said: It is against the law to put this into the treasury since it is blood money. And they took counsel
44.15
në e vonë e blenë e vonë e blenë arë në e tjegulavet për të vorruam të huajtë e e quajnë atë arë njëme
and went and bought the field of the pots to bury the foreigners, and they now call that field
Page 45
(Matthew 27:08-17)
ar e gjakut mjen sot. atëhere u mbush fjala e Jeremiut profitit qi tha: e muarrë L rgjandet, pahanë t'asaj paha për pahat të birtë Jisrai
the Field of Blood to this very day. Then the word of Jeremiah the prophet was fulfilled who said: They took 30 silver coins, the price set on him by the sons of Israel
45.05
lit e i dhanë ata më arëtë të tej gulaxhivet si porositi Zoti. e Jisusi ndenj përpara iğemonit e e pueti atë iğemoni i thoshte: ti je mbreti Iudheivet? e Isusi tha:
and they used them [to buy] the potters' field, as the Lord commanded. And Jesus stood before the governor and the governor asked him, saying: Are you the king of the Jews? And Jesus said:
45.10
si thua. e nëgjyamë prej upeshkë pinjvet e pleqvet, nuku u për gjeq. atëhere i thotë ai Pilati: nuku nëgjon sa mbë tyj shpallnjë në? e nuku u përgjeq mb'ata asnjë
As you say. And accused by the chief priests and elders, he gave no answer. Then Pilate said to him: Don't you hear the testimony they are bringing against you? And he gave no word of reply.
45.15
vjalë. u mërye iğemoni fort. mbë gjithë ç'të kremt ju linte iğe moni ju shtëponte nga një rop kë do njënë. kishinë atëhereza një të lidhunë qi e quanjënë Varavan
The governor was greatly amazed. At all the feasts, it was the governor's custom to release the prisoner they wished. There was then a prisoner whom they called Barabbas.
45.20
e ishinë mbëledhun [-------]
and [when] they had gathered, ........
Page 46
(Matthew 27:17, 27:22-29)
ju thotë atyne Pilati: cinë do ni të ju lëshoj ju, Varavanë a Jisu në qi e gjuajnë qi e quajnë ΧC? i thoshinë gjithë atij: kruqzoje. i
Pilate said to them: Which one do you want me to release to you, Barabbas or Jesus, whom they call Christ? They all said to him: Crucify him.
46.05
ğemoni ju tha: qish të keq ka bam? e të tepërmitë thërrisnjin e thoshin: kryqzoje. pa Pilati se s'ka faj, po prej tjerëshit u ba. muar ujë e lau duartë përpara gjinvet
The governor said to them: What evil has he done? And all the more they cried out, saying: Crucify him. Pilate saw that he bore no guilt, that it was given to him by others. He took water and washed his hands in front of the crowd
46.10
e tha: dam të jem prej gjakut të këci. të drejmi ju merie. e u për gjeq gjithë gjinja thanë: gjaku i atij mbë ne e më fëmi tona. atë hereza e shtëpuanë Varavanë
and said: May I be innocent of this man's blood. You bear the responsibility. All the people answered saying: Let his blood be on us and on our children. Then they released Barabbas,
46.15
e Isunë ta mundojnë e e muarr[ë] ta kruqzonë. atëhereza tri mat e iğemonit e muarë Jisunë më gjyq e u mbëlodhë më të gjithë tri matë e i veshnë atij rrobe χlami
and they flogged Jesus and took him to be crucified. Then the governor's soldiers took Jesus to trial, and all the soldiers gathered and put a scarlet robe on him
46.20
46.20
and took a crown of
Page 47
(Matthew 27:29-35)
drize e ja vunë më krye të tij e kalamnë ndë dorë të tij të djathët e binjënë mbë gjunjë përpara tij e e qeshnjinë e i thoshinë: gazulo
thorns and set it on his head, and [put] a staff in his right hand and knelt in front of him and mocked him and said: Hail,
47.05
u o mbret i Iudheivet. e e pshtu njënë e e muarrë kalamnë e i ra në kresë atij. e kur e luajtinë ja xveshnë χlamidhënë e i veshnë robet e tij. e e shpunë qi ta kru
king of the Jews. And they spat on him and took the staff and struck him on the head. And when they finished playing, they took off the robe and put his own clothes on him. And they led him away
47.10
qzonjënë. e tye votë gjetnë nje ri Qirineon emënitë Simon. atë zunë qi të shpjerë kryqnë. e erdhë mbë ven qi i thonë Golgotha, qi e quajnë vendi kraniu. i dha
to crucify him. As they were going, they met a man from Cyrene, named Simon. They forced him to carry the cross. They came to a place called Golgotha, which means the Place of the Skull. They gave
47.15
në atij të pinjë uthul me tyme. nuku desh ta pinjë. tye kryqzu am i danë rrobet e tij, vunë kli ron qi të mbushetë fjal e profitit i danë rrobet e tij [--------]
him vinegar with gall to drink. He refused to drink it. While crucifying him, they divided up his clothes, they cast lots that the word of the prophet be fulfilled: They divided his garments ............
Page 48
(Matthew 27:35-39 = -48.08; Luke 23:39-43 = 48.08-)
mbë rrobe të mia vunë kliron. tye ndenjun e ruajtyn atë atje. e i vunë mbi krye të tij këtë të shkruame: ky është mbreti Iu
my garments, they cast lots. Sitting down, they kept watch over him there. And they placed above his head this sign: This is the king of the
48.05
dheivet. atëhereza kryq zuanë me atë dy kysarë, një më të djathëtë e një më të magjëtë. e i vjerri përmys nimti atë. tha: ndë je ti ΧC, shtëpo vet'henë e ne.
Jews. Then they crucified two robbers with him, one on his right and one on his left. And the criminal who hung there hurled insults at him. He said: If you are Christ, save yourself and us.
48.10
u përgjeq tjetëri e vdoi atë i tha: s'ke frikë perëndinë se u mkate? e na jemi të drejtë, të drejtinë e fijuemë e muarmë. ky asnjë faj s'ka bam. e i tha
The other one replied and rebuked him, saying: Don't you fear God since you have sinned? And we are [punished] justly, we are getting what our deeds deserve. This man has done nothing wrong. And he said
48.15
Jisusit: ndiejmë, ZT, kur të veç më mbretënit tande. e i tha a tij: amin si të them, sot me mu të jesh ndë parrist. e ata qi sh
to Jesus: Forgive me, Lord, when you come into your kingdom. And he said to him: Verily, I say to you, today you will be with me in paradise. And those who
Page 49
(Matthew 27:39-46)
konjënë e shanjënë i kërrusnjënjë krye të e i thoshinë: ti qi prish kishënë e për tri dit e ndërton shtëpo vet'henë. ndë je i biri perëndisë, zbrit prej
passed by hurled insults at him and shook their heads and said: You who destroy the temple and build it in three days, save yourself. If you are the Son of God, come down from
49.05
kryqjet. ashtu nde upeshkëpinj të e luanjinë me letërorët e pleq t e Farisetë thoshinë: tjerë i shtë pove e vet'henë s'munç ta shtëpoj sh. ti o mbreti Israilit qi je, zbri
the cross. In the same way, the chief priests mocked him with the scribes and elders and Pharisees, and said: You saved others and cannot save yourself. Oh, you who are the king of Israel, come down
49.10
t prej kryqjet e të mbesonjëmë. shpre më perëndinë të të shtëponjë njëme ai ndë do, ai qi thua se i bi ri perëndisë jam. jo po ata nde po nde kusarëtë qi ishinë kryqzy
from the cross and we will believe you. He trusts in God, let [God] rescue him now if he wants him, he who said I am the Son of God. In the same way, the robbers who were crucified
49.15
am me të e nimnjinë atë. prej gja shtë sahaç errëtë u ba më gjithë më gjithë dhet mjen më sahat t[ë] na ndë. më sahat të nandë thiri Jisu si me za të math e tha: i[li ili l]a
with him also heaped insults on him. From the sixth hour darkness came over all, over all the land until the ninth hour. At the ninth hour, Jesus cried out in a loud voice and said: Eloi, Eloi,
Page 50
(Matthew 27:46-54)
ma savaχthani, qi ë perëndi PRdi pëse më le. ca aty qi rri njën nëgjonjënë e thoshinë se Ilinë thërret ky. e vote një acish e muar
lama sabachthani?, which means: God, God, why have you forsaken me? Some of those standing there heard [this] and said that he was calling Elijah. And one of them went and took
50.05
sygjer e mbushnë nd uthil e e vu në mbë kalam e i dhanë të pinjë. e tjerëtë thoshinë: lini të shofë më vjene Ilia ta shtëponjë. Isu si thiri pësëri me za të math e la
a sponge and filled it with vinegar and put it on a stick and gave it to him to drink. And the rest said: Leave him alone, let us see if Elijah comes to save him. Jesus cried out again in a loud voice and gave up
50.10
frymënë. e të shkelunat e kishës u çanë mbë du prej nalt mjen po shtë. e dheu u tund, gurëtë plas në, vorrezetë u çelnë, e shumë shtatëna të fjetuna shenjtash
his spirit. And the curtain of the temple was torn in two from top to bottom. And the earth shook, the rocks split, the tombs broke open, and the bodies of many holy people who had died
50.15
u gritnë e dual prej vorrit pas cë gritmit të tij e hynë ndë shenj t qytet e u dëftyenë shymë. e qinpari e tjerëtë shëkonjën JSu në k[-----] tërmetnë qi u ba
were raised to life, and came out of the tombs after his resurrection, and went into the holy city and appeared to many people. And the centurion and the others watching Jesus, [when they saw] the earthquake which took place,
Page 51
TRANSCRIPTION
TRANSLATION
e u frinë fort thanë: vërtet pe rëndisë bir ë ky. e Judheit mos jesë më kryqt shtati të shëtynë, se qe e premte, se ishte dite
were terrified and said: Surely he is the Son of God. As it was Friday, the Jews, so that the body not remain on the cross on Saturday since
51.05
e madhe ajo e shëtunë, pyetnë Pilatnë ti thyejnë gjynjëtë e u nisnë. erdhë trimatë e të [p]a rit i thyenë gjunjët ende tjetë rit të kryqzuam me të. e mbë Ji
Saturday was a holy day, asked Pilate to have the knees broken and [the bodies] taken away. The soldiers came and broke the knees of the first man and of the other crucified with him. And they came
51.10
çuamit prindit im. Ioani nd'atë koho pa Jisusi se të gjithë dhanë janë prej prindit ndë dorë se prej
of the Father who sent me. John At that time Jesus saw that all things were given by the Father into his hands, that
51.15
e vërtetë e tij. ca acish panë se vërtet thotë qi nde ju besë të kini. e u banë këto qi e
saw it was true. Some of them saw that he said it was true so that you may also believe. These things happened so that
Page 52
(John 19:36-37 = 52.01-03; Matthew 27:55-61 = 52.04-)
shkruameja të mbushet: eshtën të mos përzihetë me të. e tjetëra[v] e shkruameja thotë: pa një qi ruante. ishinë atje gra shumë cë larg
the scripture would be fulfilled: Not one of his bones will be broken. And another scripture says: he looked on the one who was watching. Many women were there watching
52.05
ruanjënë qi u gjitnë Jisusit prej Galilejet qi i shëbenjën a tij. acosh ishte Maria Maγdha lina e Maria e Jakovit e O sia ama e e am e të birt Zeve
from a distance who had followed Jesus from Galilee, who were serving him. Among them were Mary Magdalene and Mary, the mother of James and Joses, and the mother of Zebedee's
52.10
dheut. u grys nata. erth një njeri i pëgatë prej Arimathiet emënit Jiosif qi nde ai u psua prej Jisusit. ky vote ke Pilati, lypte shtatn e Jisusit. atëhe
sons. Night fell. There came a rich man from Arimathea named Joseph who had himself become a disciple of Jesus. This man went to Pilate [and] asked for the body of Jesus. Then
52.15
re Pilati urdhënoi ta amënë shtatnë. e muar shtatnë Jiosifi e e pshtual ndë pëlhurë të pastrë e e shtiu ndë vorr të rri qi goditi prej guri e vunë gur të math më derë
Pilate ordered that the body be brought [to him]. And Joseph took the body and wrapped it in a clean cloth and put it in a new tomb he had cut out of a rock and placed a big stone at the entrance
52.20
të vorrit votnë. e qenë atje Mari a Ma[--------] e tjetëra [-]
of the tomb [and] went away. And Mary Magdalene and the other Mary wer
Page 53
(John 09:01-08 = 53.03-)
Mari rrinte mbi vorrt. e diela e qorrit pas pashkëvet. Joan. nd'atë koho tye shëdritun JSi pa
there sitting opposite the tomb. Blind Sunday after Easter. John. At that time, as he went along, Jesus saw
53.05
njeri të verbët të lem. e pyet njënë të psuamit e tit e i thonë: ra vvi, qish faj ka bam gjënia e kë tij qi verbët ë lem. përgjegjetë Jsusi: as ky faj s'ka as gjëni e tij. po
a man blind from birth. His disciples ask him and they say: Rabbi, what sin did the parents of this man commit that he was born blind. Jesus answers: Neither this man nor his parents sinned.
53.10
të dëftohetë pun e perëndisë më të se mu të më quhetë punë puna e atij qi më ka çyam sa është dita. vjene nata kur s'mun kush të punonjë. kur jam ndë gjin, drita jam i gjinsë.
[It is] so that the work of God be displayed in him, for I must do the works of the one who has sent me as long as it is day. Night is coming when no one can work. While I am in the world, I am the light of the world.
53.15
këtë tha e pshtyni mbë dhet e u ba bal të prej p[sh]tymet e e leu baltën[ë] më su të të verbëti. e i tha atij: ecë u laj ndë hurdhë të Siloamsë qi e quajnë e çuame. vote e u la
This he said and spat on the ground and made some mud from the saliva and washed [with] the mud the eyes of the blindman. And he said to him: Go wash in the Pool of Siloam, which means Sent. He went and washed
53.20
e erth tye pam. gjënia e tij e
and came back seeing. His family and
Page 54
(John 09:08-16)
ata qi e kishinë pam përpara se verbëtë qe thoshinë: nuku është ky qi rrinte e përderonte? tjerë të thoshinë: ky është. tjerëtë thoshi
those who had seen before that he was blind said: Isn't this the man who used to sit and beg? Some said: It is he. Others said:
54.05
në: i gjan atij. ai thoshte: se unë jam. i thonë atij si tu çelë sytë? përgjegjetë ai e thotë: NJRi qi e quajnë JS baltë bani e ma gji ti syvet, e më tha: ecë ndë hur
He looks like him. He said: I am he. They say to him: How were your eyes opened? He replies and says: The man they call Jesus made some mud and put it on my eyes. And he said to me: Go to the
54.10
dhë të Siloamit e u laj. vojta e u lashë e shof. i thonëte ata: ku është ai? thotë ai: s'e pashë. u ndi e këjo ndë Fariset qi qe përpara verbëtë. ishte e shëtunë kur bani
Pool of Siloam and wash. I went and washed and could see. They say to him: Where is this man? He says: I don't know. They brought to the Pharisees the man who had previously been blind. It was a Saturday on which
54.15
baltënë JSi e i çeli syt e tij. pë sëri e puesnjënë Farisei si tu çe lë sytë. ai ju thotë atune: baltë më vu më syt e u lashë e shof. i thonë prej farisheishit ca: ky njeri s'ë
Jesus had made the mud and opened his eyes. Again the Pharisees asked him how his eyes were opened. He says to them: He put mud on my eyes and I washed and could see. Some of the Pharisees say: This man is not
Page 55
(John 09:16-19, 09:21-22)
shtë i perëndisë qi të shëtu nënë s'e shëkon. tjerëtë thoshi në: si mun njeri fajtuar kë të të gjoftuna të banjë? e mbë
from God for he does not keep Saturday [the Sabbath]. Others said: How can a sinner do miracles? A division was among them.
55.05
ni ishinë mb'atë. i thonë të ver bëtit pësëri: ti qish thua për të qi të çeli sytë? thotë ai se fjalëparë qe. s'mbesitnë Iudhe it mbë atë se verbëtë qe e shef
They say to the blindman again: What have you to say of the one who opened your eyes? He says that he was a prophet. The Jews did not believe that he had been blind and could see
55.10
mjen ke thirë gjënin e tij ta shofë në. i pyesnjinë ata e ju thoshinë: ky është biri juaj qi thoni ju se verbëtë leu? si njëme shef? s'e pamëte. kush ja çeli sytë? na s'e
until they called his family to have a look. They asked them and said: Is this your son whom you say was born blind? How he can see now? We don't know. Who opened his eyes? We don't
55.15
pamëte. ai di. atë pyetni. ai mbë vet'he le të flasë. këto tha në gjëni e tij se kishinë frikë prej Iudheivet nde këtë medo njënë Iudheitë se ai q[---]të shpal
know. He knows. Ask him. Let him speak for himself. His family said this because they were afraid of the Jews, for the Jews had decided that anyone who acknowledged
Page 56
(John 09:22-29)
krishnë, xcjerrë të jetë prej si nagoiet. e pradaj gjëni e tij thanë: ai di. atë pyetni. e py etnë të dytënë herë atë njeri
[him as] Christ would be put out of the synagogue. And this is why his family said: He knows. Ask him. And a second time they asked the man
56.05
qi qe verbëtë. thotë ai: dha la[v] di perëndisë. na s'e pamëte se ky njeri fajtyar është. përgje gjenë ata e thanë: na fajtyar s'e dimëte se është, po këtë dimë
who had been blind. He says: Give glory to God. We do not know if this man is a sinner. They answer and said: Whether he is a sinner or not we don't know, but this we know,
56.10
të na qi ky verbëtë qe e njëme shef. i thonë atij pësëri: qish ba ne? si t'u çelë sytë? përgjegje të ai: unë juve ju them e ju s'nëgjo ni. përse pësëri do të nëgjoni?
that this man was blind and now he can see. They say to him again: What did he do? How did he open your eyes? He answers: I have told you and you do not listen. Why do you want to hear it again?
56.15
mos ju të psuamit e tij doni të baχi? u jdhënuanë ata e thanë ti je i psuam i tij. na të Moiseut jemi të psuam. na s'kemi nëgjuam
Do you want to become his disciples, too? They were insulted and said: You are his disciple. We are the disciples of Moses. We have not heard
Page 57
(John 09:29-35)
se Mosinë thirri perëndia. kë të na s'e dimëte gëha është. për gjegjetë ai njeri e ju thotë aty ne: më këtë mërehem nde u se ju
that God called Moses. [As for] this man, we do not know where he comes from. This man answers and says to them: I am surprised at this, that you do not
57.05
s'e patë gëha ë e më çeli sytë. shof se fajtuar perëndia nu ku nëgjon, po kush është i der shimi i perëdisë e urdhënim n e tij ban, atë nëgjon. se
know where he comes from and he opened my eyes. I know that God does not listen to sinners, but listens to the godly man who does his will. For it has
57.10
kurrë s'ë nëgjua qi të çelnjë sy të të verbëtë të jetë lem. po me mos qenë i perëdisë, s'mun të bante gja kurrë. përgjegje në e i thonë atij: me faje ti
never been heard of that the eyes of a man born blind have been opened. If he were not from God, he could never have done anything. They answer and say to him: You were born
57.15
leve gjithë, e ti ne të na psojsh? e nxuarrë këtë përjashta. e në gjoi Isusi se e xuarë këtë për jashta e gjet kë [-----------]
wholly in sin. How dare you lecture us! And they threw him out. And Jesus heard that they had thrown him out and found him ............
Page 58
(John 09:35-38)
ti mbesit mbë të bir të perë disë? përgjegjetë ai e tha: kush je ti ZT qi të mbesit mbë të? i thotë atij Jisusi: qi pe ti
Do you believe in the Son of God? He answers and said: Who are you, Lord, that I may believe in you? Jesus says to him: He is [the one] whom you
58.05
e foli me tuj, ai ë ai tha: mbe sit ZT e i falem atij.
have seen and who has spoken to you. He said: I believe, Lord, and I worship him.
Page 59
PA PA T[-]
.............
Page 60
(John 11:32-39)
se vetë më vor të qaj atje. e Maria si erth ke ishte Ji susi, e pa atë e i ra ndë kambë e ji thoshte: ZT të qen
that she was going to the tomb to mourn there. And when Mary arrived where Jesus was, she saw him and fell to his feet and said to him: Lord, if you
60.05
kshe këtu s'kishte vdekun im vëlla. Jisusi si e pa se qan, pshanëtini. i pue ti e ju tha: ku e kini mbu luan. thonë ata: ZT eja
had been here, my brother would not have died. When Jesus saw her weeping, he groaned. He asked her, saying: Where have you buried him? They say: Lord, come
60.10
e shëko. lotoji Jisusi. tho shinë Jiudheit: shëkoni si e dashka atë. një acish tha: nuky mun ku të çelnjë sut e te vdekunit të banjë nde kë
and see. Jesus wept. The Jews said: See how he loved him! One of them said: Could not he who opened the eyes of the dead man keep this man
60.15
të të mos vdesë? Jisusi pësëri vote më vort. jishte një spell gë e rrasë ishte mbi të. thotë Ji
from dying? Jesus once more went to the tomb. There was a cave and there was a stone on it. Jesus
